دو کلام حرف از جامعه شناسی

مطالب زیر عمدتا از کتاب social thought نوشته Outwaite و Bottomore گرفته شده و تدوین گردیده است ولی در هر کتاب جامعه شناسی سیاسی دیگری بطور پراکنده می توان آنها را یافت. جنبشهای جدید اجتماعی بر خلاف جنبشهای قدیمی قرون ۱۹ و ۲۰ که عمدتا بر مبنای تغییر ناگهانی و گاها خشن استوار بودند و امروزه کمتر مورد توجه اند ، پایه بر عقلانیت داشته و به نام حرکتهای متمدنانه( civil movement ) یا جنبشهای جدید شناخته می شوند. جنبشهای جدید اجتماعی نیز دارای رفتار جمعی مقابله کننده هستند که راه بسوی فضاهای جدید اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی می برند. اینگونه حرکتهای اجتماعی اساسا حرکتهای توسعه ای پایدار هستند که نتایجی دیکتاتورگونه نداشته و بر پایه توسعه انسانی قرار دارند و البته توسعه انسانی جز با محور رشد اکثریت افرادجامعه بر مبنای علم باوری و پذیرش حق دیگری ( ولو مخالفان از هر گروه ، قومیت، نژاد و مذهب ) بیان نمی شود. ویژگی اساسی این جنبش ها حرکت همگام آنها با برنامه ریزی اجتماعی (social planning ) است. اما قبل از پرداختن به ویژگیهای برنامه ریزی اجتماعی بد نیست مرور کوتاهی بر آفتهای این جنبش داشته باشیم. ۱ -خود محوری -از آنجا که جنبش های جدید اجتماعی شامل گروهای مختلفی است که بر اساس محور یا محورهای مشترکی با حفظ عقاید خود همکاری میکنند خود محوری اجتماعی (social egocentrism که برتری فکری گروه خود نسبت به دیگران و در راستای ethnocentrism مورد بررسی است ) امکان بروز می یابد. به طورکلی خود مهمتر دیدن نسبت به دیگر گروها و مردم افت تشکیلات سیاسی نیز هست. ۲-بی برنامگی -فشار برای افراط و تفریط وحرکت های بی برنامه. ۳- پدیده " انبوه خلق "(crowd ) - از آنجا که این پدیده از نظراجتماعی مهم است قدری به ان می پردازیم. انبوه خلق زمانی اتفاق می افتاد که افراد بدور هم جمع شده یا حرکتی گروهی یا اجتماعی نظیرراهپیمایی دارند ،ویژگیهای این پدیده که امکان اتفاق افتادن ان بالا نیز هست بقرار زیر است: الف- هیجان پذیری -یکی از خواص گروه، برتری روحیه جمعی در ان ، نسبت به روحیه فردیست. در این حالت اندکی تحریک ، هیجانی بزرگ ایجاد می کند که حتی افرادی که کنترل نسبتا بیشتری بر خود دارند نیز تا حدودی تحت تاثیرقرار می گیرند. ب-قدرت سرایت-در چنین حالتی هیجان به سرعت از فردی به فرد دیگر منتقل می شود. ج-قدرت تلقین پذیری-در این حالت افراد گاه آنچه را که قبول ندارند تحت تاثیرجمع و بطور ناخود آگاه برای خود توجیه کرده و قبول می نمایند. د- احساس شکست ناپذیری- تحت تاثیراین احساس افراد دست به حرکاتی گاها نامعمول و حتی خشن می زنند که در تنهایی خود از ان بیزارند . این پدیده با بروز خود ممکن است برخی را که تحریک کننده اند ، در کوتاه مدت راضی کند اما وجود بی برنامه ان اثرفروپاشی درونی را به دنبال خواهد دشت.۴- فروپاشی درونی -که بر اثر رقابتهای درونی ، عدم وجود برنامه گام به گام و حساب شده و حرکات نا موزون دسته ها یا گروه های زیر مجموعه زمینه سازی می شود.و اما برخی ویژگهای برنامه اجتماعی(social planning ) بقرار زیر است: ۱- تصمیم گیرندگی -هم شهامت و هم قدرت تصمیم گیری بر مبنای اساسیترین ارزشها و علایق مشترک شرکت کنندگان .۲- عقلانیت -احساسات و عدم اطمینان جایگاهی در برنامه ریزی اجتماعی ندارند .۳-واقعیت گرایی .۴-سیستم گرایی -قالب برنامه اجتماعی همچون هر سیستمی درگیر بازخوردهای ناشی از فراگرد درونی - بیرونی است ،که بر این اساس نیازمند انعطاف پذیری می باشد.۵- دارای اهداف کوتاه مدت است که به صورت مرحله ای در راستای برنامه بلند مدت ،با در نظر گرفتن موانع عمل می کند.آنچه از این محور قابل درک است این است که دربرنامه ریزی اجتماعی هر چند هدف بلند مدت وجود دارد اما مطالبات به یکباره و یکجا مطرح نمیشود.۶- برنامه اجتماعی اگر چه در همه مراحل پایبند ارزش مشترک و بنیادین خود است اما از درجاتی از خودجوشی نیز بهره می برد.۷-برنامه های موفق اجتماعی همواره از نظرات سازنده افراد در همه سطوح بهره می برند، در غیر این صورت دچار خشکی و زوال می شوند.